Nôn nghén khi mang thai và cách chữa

Nôn nghén có thể xảy ra vào bất kể thời điểm nào trong thai kỳ. Hiện tượng này không nguy hiểm cho sức khỏe nhưng gây nhiều phiền toái cho thai phụ.

Mặc dù nguyên nhân chính xác của chứng ốm nghén khi mang thai vẫn chưa được xác định rõ, nhưng nó có liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố xảy ra trong thai kỳ.

Hầu hết các bằng chứng chỉ ra những thay đổi nhanh chóng về mức độ hormone có thể gây ra những thay đổi trong cơ chế co cơ và thư giãn của dạ dày và ruột, do đó dẫn đến buồn nôn và nôn.

Các hormone có liên quan nhiều nhất đến quá trình này bao gồm hormone thai kỳ gonadotropin màng đệm ở người (hCG), estrogen và progesterone. Nồng độ hormone tuyến giáp bất thường cũng được báo cáo ở những phụ nữ bị nôn mửa nghiêm trọng.

Serotonin là một chất hóa học trong não ảnh hưởng đến cả hệ thống thần kinh trung ương và đường tiêu hóa. Những ảnh hưởng này được cho là gây nôn.

Khi mang thai, đường tiêu hóa có thể hoạt động chậm lại và do đó góp phần làm tăng cảm giác buồn nôn và nôn. Vi khuẩn Helicobacter pylori sống trong đường ruột có thể gây ra sự phát triển bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng. Những vi khuẩn này được tìm thấy với tỷ lệ cao hơn ở phụ nữ mang thai và nhiều hơn ở những phụ nữ bị chứng nghén nặng.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chứng buồn nôn tồi tệ hơn khi lượng đường trong máu thấp. Một số nhà nghiên cứu đã phát hiện ra những phụ nữ dễ bị buồn nôn do dùng thuốc tránh thai, chứng đau nửa đầu hoặc say tàu xe có nguy cơ buồn nôn và nôn cao hơn trong thai kỳ.

Đối với hầu hết phụ nữ, ốm nghén bắt đầu vào khoảng tuần thứ tư của thai kỳ và hết từ tuần thứ 12 đến tuần thứ 14. Các biểu hiện ốm nghén bao gồm: buồn nôn và nôn, ăn không ngon, ảnh hưởng tâm lý như trầm cảm và lo lắng.

Ốm nghén thường nặng nhất vào đầu ngày, nhưng cũng có thể diễn ra bất kỳ thời điểm nào trong ngày hoặc đêm. Một số bà bầu chỉ buồn nôn và nôn vào buổi sáng nhưng cũng có nhiều người bị buồn nôn liên tục cả ngày.

Một số người cũng có thể tăng tiết nước bọt, tăng nhạy cảm với một số mùi và thay đổi mùi vị của một số loại thực phẩm.

Theo BSCKI Trần Thị Hiếu, Phụ trách Khoa Dinh dưỡng tiết chế, BVĐK khu vực Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh, trong hầu hết các trường hợp, ốm nghén không gây hại cho bà bầu hoặc thai nhi. Tuy nhiên, ốm nghén có thể ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và hấp thu dinh dưỡng. Trong khi người mẹ cần được chăm sóc dinh dưỡng tốt để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của em bé.

Sau đây là một số cách ăn uống giúp giảm ốm nghén cho bà bầu:

- Ăn nhiều bữa nhỏ thường xuyên. Nên chia bữa ăn thành 5-6 bữa trong ngày. Mỗi bữa ăn lượng thức ăn ít hơn bình thường.

- Không bỏ bữa, để bụng đói sẽ khiến các triệu chứng nghén trở nên trầm trọng hơn.

- Nên ăn các thực phẩm như: bánh mì, khoai lang, bánh quy… giúp cải thiện buồn nôn hiệu quả.

- Uống đủ nước trong ngày. Nên uống nước ấm, có thể thêm chút gừng và mật ong.

- Tránh ăn thức ăn cay, hoặc nhiều chất béo. Tránh ăn trái cây khi bụng đói.

- Không nên ăn quá khuya, bữa cuối nên ăn trước thời điểm đi ngủ ít nhất 2 giờ.

- Nếu nhạy cảm với mùi thức ăn thì không nên nấu ăn, mở các cửa thông thoáng nhà bếp để tránh ngửi mùi thức ăn. Thức ăn nguội tạo ra ít mùi hơn thức ăn nóng, vì vậy bà bầu có thể thấy những món này ngon miệng hơn.

- Không nằm ngay sau khi ăn. Khi nằm có thể kê gối từ nửa vai để tránh hiện tượng trào ngược dạ dày - thực quản. Thường xuyên đi bộ nhẹ nhàng, hít thở sâu rất tốt.

- Nếu tình trạng ốm nghén nghiêm trọng, mệt mỏi và nôn mửa liên tục khiến bà bầu khó ăn uống hoặc hấp thu dinh dưỡng dẫn đến giảm cân và mất nước thì cần đi khám để có biện pháp chăm sóc phù hợp.