Nhận biết và dự phòng nhiễm khuẩn đường hô hấp trên ở trẻ em

Bệnh thường xảy ra vào thời điểm giao mùa, lúc trời trở lạnh, độ ẩm trong không khí giảm thấp, trẻ em có thể mắc căn bệnh này khoảng 6 đến 8 lần trong năm

Viêm mũi họng cấp tính là viêm niêm mạc vùng mũi và họng và thường kết hợp với viêm amiddan, VA... Bệnh có thể xuất hiện đơn thuần hoặc là biểu hiện viêm long đường hô hấp trên trong giai đoạn đầu của nhiều bệnh nhiễm trùng.

Viêm mũi họng cấp tính thường xuất hiện do các yếu tố môi trường như: Thời tiết thay đổi đột ngột, mưa ẩm, khói xe, khói thuốc lá, thuốc lào, than, bụi… Đặc biệt bệnh hay gặp khi trẻ mới đi học nhà trẻ, mẫu giáo, trẻ mới cai sữa...

Bệnh khởi đầu là một viêm nhiễm virus, kết hợp sức đề kháng giảm là điều kiện cho bội nhiễm vi trùng (thường là vi trùng nằm vùng có sẵn trong mũi họng: liên cầu, phế cầu đặc biệt là liên cầu bê-ta tan huyết nhóm A...) có thể lây lan trong cộng đồng từ nước bọt, nước mũi khi bệnh nhân nói, ho hay hắt hơi…

Bệnh thường xảy ra đột ngột với các triệu chứng toàn thân:

- Trẻ có thể chỉ sốt vừa 38 độ C - 39 độ C nhưng cũng có khi sốt cao 40 độ C.

- Cảm giác ớn lạnh, nhức đầu, đau mình mẩy, mệt mỏi, chán ăn…

- Cảm giác nuốt đau, đau nhói lan lên tai, ho kích thích. Lúc đầu ho khan, sau ho có đờm.

- Trẻ thường ngạt mũi, chảy mũi nước, lúc đầu trong nhầy, sau đục. Tiếng nói mất trong hay khàn nhẹ…

- Quan sát niêm mạc họng đỏ rực, xuất tiết. Trẻ em hay bệnh nhân trẻ tuổi hai amiđan sưng to, sung huyết, có những chấm mủ trắng, bựa trắng phủ trên bề mặt amiđan.

- Niêm mạc mũi sung huyết, xuất tiết nhầy, có thể có sưng hạch góc hàm, ấn đau nhẹ…

- Trẻ quấy khóc, biếng ăn, khó ngủ và thường thở bằng miệng do ngạt mũi.

- Trẻ có thể thở nhanh hơn bình thường, đôi khi co rút lồng ngực (hay gặp ở trẻ nhỏ, lúc đó có thể tình trạng viêm đã lan xuống đường hô hấp dưới).

- Nôn, đi ngoài phân lỏng.

Khi trẻ có một các biểu hiện sau:

• Sốt cao liên tục dùng thuốc và chườm ấm không hạ sốt.
• Trẻ ho nhiều, thở nhanh, khó thở.
• Trẻ nôn nhiều, đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày.
• Chảy mủ tai.
• Tình trạng không tốt lên sau 2 ngày điều trị.

Các biến chứng có thể xảy ra:

• Viêm tấy, áp xe quanh amiđan, áp xe thành sau, thành bên họng, biến chứng viêm mũi xoang cấp...
• Viêm thanh khí phế quản, viêm phổi, viêm tai giữa cấp, viêm xoang cấp.
• Nặng hơn là viêm cầu thận, viêm khớp, viêm màng tim, choáng nhiễm độc liên cầu, hoặc có thể nhiễm trùng máu…

Ngoài việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, cần biết cách chăm sóc trẻ:

- Vệ sinh mũi họng. Nếu trẻ mới bị ngạt mũi nhẹ, dịch mũi còn lỏng thì có thể lau rửa mũi ngay cho trẻ bằng nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi. Nếu dịch mũi quá nhiều và đặc có thể dùng dụng cụ hút mũi để hút. Tuy nhiên không nên lạm dụng hút mũi vì có thể tạo áp lực gây tổn thương niêm mạc mũi.

- Dùng khăn giấy mềm lau sạch mũi, dãi rồi vứt bỏ ngay sau khi sử dụng.

- Cho trẻ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, mềm, dễ tiêu, dễ nuốt. Cho trẻ ăn chia nhiều bữa trong ngày và số lượng mỗi bữa ít hơn bình thường,

- Có thể dùng quất hấp mật ong, hoa hồng hấp đường, gừng, chanh cho trẻ uống để chữa ho.

• Hằng ngày cần mặc quần áo phù hợp theo thời tiết. Nhất là khi mưa ẩm nồm nên để ý mặc ấm cho trẻ.
• Vệ sinh họng, miệng sạch sẽ bằng cách đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy.
• Bỏ thói quen cho tay lên miệng, ngoáy mũi, điều này cũng khiến trẻ dễ bị viêm mũi họng.
• Đảm bảo môi trường sống tránh khói bụi, ẩm mốc, chật chội.
• Tránh cho trẻ tiếp xúc với nguồn lây: người lớn hoặc trẻ em bị bệnh.
• Khi trẻ bị bệnh, cha mẹ cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Không tự ý dùng thuốc kháng sinh, không dùng lại đơn thuốc cũ của lần khám trước. Không tự ý nhỏ các thuốc co mạch kéo dài cho trẻ.

‏Điều trị dự phòng hen phế quản ở trẻ trong thời tiết nồm ẩm

Thời tiết nồm ẩm dễ khiến cơn hen bùng phát trên trẻ có cơ địa dị ứng, bị hen phế quản. Việc điều trị dự phòng đúng mang lại lợi ích rõ ràng như kiểm soát cơn hen cấp tính, hạn chế tới mức thấp nhất tác dụng phụ của thuốc điều trị…