Có nên cho con bú khi trẻ hoặc mẹ bị ốm?

Khi trẻ bị bệnh, người mẹ nên cho trẻ bú với số lần nhiều hơn bình thường và số lượng càng nhiều càng tốt vì trẻ cần bú sữa mẹ để phục hồi sức khỏe.

Có rất nhiều lợi ích cho việc nuôi con bằng sữa mẹ ngay cả khi người mẹ quyết định cho con bú chỉ trong vài ngày. Dưới đây là những lợi ích của việc cho con bú sữa mẹ theo độ tuổi.

Ngày đầu tiên

Các chuyên gia khuyến cáo rằng nên cho trẻ nằm gần mẹ và bắt đầu bú mẹ ngay trong giờ đầu tiên sau khi sinh. Những lợi ích lúc này bao gồm da kề da cho con và kích thích sữa về cho mẹ.

Lúc đầu, em bé nhận được một chất đặc, màu vàng được gọi là sữa non. Sữa non là giai đoạn đầu tiên của sữa mẹ và chứa các chất dinh dưỡng nhiều protein, ít đường và kháng thể quan trọng cho trẻ sơ sinh. Trong những ngày tiếp theo, sữa mẹ có đầy đủ để cung cấp dinh dưỡng sớm và thậm chí có thể giúp bảo vệ em bé khỏi bị nhiễm trùng. Sữa non thực sự là một loại thực phẩm tuyệt vời và không thể thay thế bằng sữa công thức.

Sữa non là sữa đầu tiên lý tưởng và giúp phát triển đường tiêu hóa non nớt của trẻ sơ sinh. Sau vài ngày đầu tiên, vú bắt đầu tiết ra lượng sữa lớn hơn khi dạ dày của trẻ phát triển.

Tháng đầu tiên

Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) coi bú sữa mẹ là lần phòng ngừa bệnh đầu tiên của trẻ. Sữa mẹ cung cấp các kháng thể bảo vệ trong ít nhất năm đầu đời của trẻ. Sữa mẹ chứa các kháng thể quan trọng giúp trẻ chống lại virus và vi khuẩn, điều này rất quan trọng trong những tháng đầu còn non nớt.

Điều này đặc biệt áp dụng cho sữa non, sữa đầu tiên. Sữa non cung cấp một lượng cao immunoglobulin A (IgA), cũng như một số kháng thể khác. Khi tiếp xúc với virus hoặc vi khuẩn, người mẹ bắt đầu sản xuất các kháng thể sau đó đi vào sữa, đó là khả năng miễn dịch. IgA bảo vệ em bé khỏi bị ốm bằng cách hình thành một lớp bảo vệ trong mũi, cổ họng và hệ tiêu hóa của em bé.

Các bà mẹ nhận được lợi ích của các hormone tạo cảm giác tốt, oxytocin và prolactin. Kết hợp với nhau, các hormone này có thể tạo ra cảm giác vui vẻ hoặc thỏa mãn.

Phụ nữ cho con bú cũng có thể hồi phục sau sinh nhanh hơn vì cho con bú giúp tử cung co lại kích thước bình thường nhanh hơn.

Từ 3-4 tháng

Khi trẻ bước vào tháng thứ ba, sữa mẹ tiếp tục hỗ trợ hệ tiêu hóa. Nó cũng cung cấp cho một số em bé sự bảo vệ chống lại các chất gây dị ứng có trong các loại thực phẩm và chất bổ sung khác. Giúp thúc đẩy tăng cân lành mạnh và giúp ngăn ngừa béo phì ở trẻ em.

Tiếp tục cho con bú có thể giúp mẹ đốt cháy thêm 400-500 calo mỗi ngày, điều này giúp người mẹ duy trì trọng lượng khỏe mạnh sau sinh.

Nuôi con bằng sữa mẹ cũng có thể giúp ích cho sức khỏe của mẹ như làm giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường typ 2, viêm khớp dạng thấp và bệnh tim mạch.

Khi trẻ 6-12 tháng

Đối với trẻ

Lợi ích của việc nuôi con bằng sữa mẹ vẫn tiếp tục ngay cả khi bổ sung thức ăn cho trẻ khi trẻ được 6 tháng tuổi. Sữa mẹ có thể tiếp tục cung cấp năng lượng và protein, cũng như vitamin A, sắt và các chất dinh dưỡng quan trọng khác. Khi cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, trẻ sẽ được tăng cường kháng thể, nâng cao sức đề kháng, bảo vệ trẻ chống lại bệnh tật, giảm nguy cơ mắc các bệnh ngoài da, hen suyễn, béo phì...

Đối với mẹ

Nếu cho con bú liên tục trong 6 tháng đầu đời của trẻ có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú và các bệnh ung thư khác như ung thư buồng trứng, ung thư nội mạc tử cung và ung thư tử cung ở mẹ.

Trên thực tế, theo một báo cáo do Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới và Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ công bố năm 2017, cứ sau 5 tháng cho con bú, một phụ nữ có thể giảm 2% nguy cơ mắc ung thư vú.

Cho con bú mẹ hoàn toàn cũng có thể tránh thai hiệu quả trong sáu tháng đầu tiên nếu kinh nguyệt chưa trở lại và mẹ vẫn tiếp tục cho con bú hàng đêm. Tuy nhiên, nên sử dụng một phương pháp dự phòng khi quan hệ tình dục để phòng tránh mang thai ngoài ý muốn.

Da kề da giữa mẹ và bé cũng giúp kích thích sữa về và gắn kết tình cảm mẹ-con.

Khuyến nghị cho trẻ ăn từ 6 đến 12 tháng tuổi bao gồm cho trẻ bú theo nhu cầu và cho ăn các loại thức ăn khác từ 3 - 5 lần/ ngày. Trong thời gian này, vẫn nên cho trẻ bú sữa mẹ trước bữa ăn, với các thức ăn trên bàn được coi là thực phẩm bổ sung. Ngoại trừ khả năng tiếp tục giảm nguy cơ ung thư vú, không ghi nhận việc tiếp tục giảm nguy cơ mắc các bệnh khác ở những bà mẹ cho con bú lâu hơn sáu tháng.

Một lợi ích khác của việc nuôi con bằng sữa mẹ lâu dài là tiết kiệm chi phí. Trẻ sơ sinh được bú sữa mẹ trong một năm cũng có thể có hệ thống miễn dịch mạnh hơn và có thể ít phải điều trị bằng ngôn ngữ hoặc chỉnh nha hơn nghĩa là việc trẻ mút vú để bú mẹ giúp phát triển cơ trong và xung quanh miệng.

Trẻ từ 1 tuổi

Các khuyến nghị về lượng dinh dưỡng cho trẻ từ một tuổi trở lên bao gồm cho trẻ bú theo nhu cầu và cho ăn các loại thức ăn khác năm bữa/ngày. Người mẹ cũng có thể cho con uống sữa bò hoặc sữa công thức vào thời điểm này nếu không muốn cho con bú sữa mẹ.

Theo một số nghiên cứu, nuôi con bằng sữa mẹ có những tác động tích cực đáng kể đến sự phát triển trí não lâu dài của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, một nghiên cứu khác lại cho rằng những lợi ích đối với chỉ số IQ có thể chỉ là tạm thời.

Lợi ích khi bú sữa mẹ và cho ăn kết hợp

Có nhiều lý do khiến phụ nữ quyết định cho con bú bổ sung bằng sữa công thức. Khi người mẹ kết hợp một số lần cho bú với sữa mẹ và một số lần khác với sữa công thức, đó được gọi là cho trẻ bú kết hợp. Một số lợi ích của việc cho ăn kết hợp bao gồm:

Da kề da với mẹ để gắn kết

Lợi ích của việc bú vú để phát triển răng miệng

Tiếp xúc với các kháng thể giúp chống dị ứng và phòng bệnh

Tiếp tục mang lại lợi ích sức khỏe cho mẹ

Cho con bú kết hợp có thể đặc biệt hữu ích đối với những bà mẹ đang đi làm, những người không muốn hút sữa tại nơi làm việc hoặc không thể hút sữa.

Có rủi ro nào khi cho con bú kéo dài không?

Không có bất kỳ rủi ro nào được biết đến khi tiếp tục cho con bú lâu hơn một hoặc hai năm đầu. Không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy thời gian quan hệ bú sữa lâu hơn khiến việc cai sữa trở nên khó khăn hơn.

Lợi ích của việc cho con bú sữa mẹ là rất nhiều nên hầu hết các cơ quan y tế đều khuyến nghị cho con bú sữa mẹ càng lâu càng tốt ngoại trừ các vấn đề y tế không thể.

Thanh Huyền (Bệnh viện Phụ sản Trung ương)

Thực phẩm giúp mẹ có nhiều sữa, ít béo

Những thực phẩm sau giúp bạn kiềm chế được cơn đói, tăng cường năng lượng và giúp bạn đốt cháy mỡ thừa sau sinh hiệu quả và đủ sữa cho bé.