Phát hiện trẻ dính thắng lưỡi và những biện pháp can thiệp

Nhiều trẻ đến tuổi tập nói thì gặp vấn đề trong việc phát âm như khó nói, ngọng, không nói được…Nhiều bậc cha mẹ nghĩ con mình bị tự kỷ, không biết nói mà không nghĩ đến việc bị dính phanh lưỡi.

Dính thắng lưỡi theo thống kê có thể gặp khoảng 5% ở trẻ sơ sinh, thường gặp ở bé trai nhiều hơn bé gái. 

Nguyên nhân và ảnh hưởng của tật dính thắng lưỡi ở trẻ nhỏ

Dính thắng lưỡi là một bất thường về cấu trúc giải phẫu bẩm sinh. Thắng lưỡi hay phanh lưỡi là một màng niêm mạc mỏng hình tam giác, dính từ sàn miệng đến mặt dưới của lưỡi. Chức năng chính xác của thắng lưỡi hiện nay chưa được biết rõ, có một số giả thiết chức năng của phanh lưỡi làm hạn chế sự chuyển động của lưỡi.

Dính thắng lưỡi hay phanh lưỡi bám thấp, phanh lưỡi ngắn được hiểu khi dính màng mỏng gần đầu lưỡi làm hạn chế chuyển động của lưỡi hơn bình thường, đây là một bất thường. Nguyên nhân cho đến nay vẫn chưa được làm rõ. Bất kì ai cũng có thể bị dính thắng lưỡi khi sinh ra.

Theo phân chia tật dính thắng lưỡi ở các mức độ như sau:

– Độ I: Ở mức độ dính lưỡi nhẹ khi phần lưỡi di động từ 12 - 16mm.

– Độ II: Ở mức độ dính trung bình khi phần lưỡi di động từ 8 - 11mm.

– Độ III: Ở mức độ dính nặng khi phần lưỡi di động từ 3 - 7mm.

– Độ IV: Ở mức độ dính hoàn toàn khi phần lưỡi di động nhỏ hơn 3 mm.

– Ảnh hưởng đến vận động của lưỡi

Tùy theo mức độ dính thắng lưỡi ở trẻ mà tật dính thắng lưỡi sẽ ảnh hưởng đến khả năng vận động của lưỡi. Có thể hạn chế hoặc lưỡi của trẻ không thể đưa lên trên chạm vào vòm miệng, sang hai bên chạm vào niêm mạc má.

– Ảnh hưởng khi bú mẹ, nhai nuốt

Khi mắc tật dính thắng lưỡi trong thời kỳ bú mẹ sẽ dẫn đến tình trạng khó bú và gây đau núm vú cho mẹ. Trẻ bú bình rất chậm, thường cáu gắt và khóc vì không bú được. Do đó, trẻ thường chậm tăng cân hoặc không tăng cân. Ngoài ra, sẽ gặp khó khăn khi thực hiện các động tác co lên trên. Do đó, cử động nhai nuốt có nhiều bất thường, dễ bị khớp cắn hở. Lưỡi còn có vai trò đưa thức ăn sang hai bên khối răng hàm để nghiền. Khi dính thắng lưỡi, chức năng này bị hạn chế, lưỡi có thể bị cắn khi ăn nhai.

– Ảnh hưởng khi phát âm

Do vận động của lưỡi kém linh hoạt, khó khăn trong việc uốn cong hoặc đưa lưỡi ra phía trước, nên chức năng phát âm cũng bị ảnh hưởng. Mắc tật này nếu không điều trị sẽ dẫn đến việc trẻ khó khăn trong việc phát âm các âm quen thuộc như: t, l, ch, d, r… Mức độ ảnh hưởng còn phụ thuộc vào lứa tuổi. Ở các trẻ nhỏ hơn 5 tuổi dễ nhận biết hơn. Trẻ khó nói, nhất là diễn đạt các câu nói phức tạp. Ở trẻ lớn thì biểu hiện mờ nhạt hơn, khi phát âm, hơi luồn sang hai bên má.

– Ảnh hưởng tới răng

Trẻ bị dính thắng lưỡi trong giai đoạn mọc răng có thể gây nghiêng răng cửa dưới hoặc có khe hở giữa 2 răng cửa hàm dưới… Điều này gây mất thẩm mỹ, đồng thời ảnh hưởng đến hoạt động nhai nuốt và giọng nói. Ngoài ra, dính thắng lưỡi ngắn có thể gây co kéo, dễ gây viêm và tụt lợi ở mặt trong răng của hàm dưới.

Cách nhận biết trẻ bị tật dính thắng lưỡi

Để nhận biết trẻ có bị dính thắng lưỡi hay không, các bậc phụ huynh có thể dựa vào những dấu hiệu sau:

- Cử động lưỡi hai bên của bé gặp khó khăn, đầu lưỡi không thể đụng lên phía trên nóc khẩu cái, vì lưỡi của bé ngắn.

- Đầu lưỡi của bé vuông hoặc phẳng, không nhọn như những đứa trẻ bình thường khác.
‎- Đầu lưỡi của bé hình trái tim. Nguyên nhân do là lưỡi đẩy ra phía trước hoặc phía sau bị giới hạn.

- Trẻ bú rất lâu và khi bú thường phát ra tiếng kêu.

- Răng cửa ở hàm dưới bị nghiêng hoặc có khe hở giữa 2 răng cửa hàm dưới.

Các bác sĩ sẽ phát hiện bệnh ngay sau khi bé sinh hoặc thông qua khám sức khỏe tổng quát định kỳ. Bằng cách các bác sĩ sẽ nâng dây thắng lưỡi lên để xác định mức độ dính và dày hoặc hình dạng dây thắng khi bé khóc để xác định bệnh.

Cần làm gì khi trẻ bị dính thắng lưỡi?

Khi thấy trẻ có biểu hiện nghi ngờ dính thắng lưỡi, cần đưa trẻ đi khám sớm để được chẩn đoán và chọn lựa phương pháp điều trị nội khoa hay phẫu thuật. Không có thời điểm lý tưởng để cắt thắng lưỡi cho trẻ, trẻ sinh ra bị dính thắng lưỡi nặng sẽ ảnh hưởng chức năng bú sữa, nên cắt càng sớm sẽ càng tốt cho trẻ. Thông thường trẻ từ 2 - 3 tháng tuổi trở lên, khỏe mạnh là có thể tiến hành cắt thắng lưỡi.

Những lưu ý khi chăm sóc trẻ trong thời tiết lạnh

Giữ ấm cơ thể cho trẻ khi đi ra ngoài trong ngày lạnh hoặc ngay cả khi ở nhà là vô cùng quan trọng.