Bệnh tay chân miệng ở trẻ, nhận diện và điều trị

Bệnh tay chân miệng ở trẻ em là căn bệnh thường gặp và dễ lây lan. Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, gặp nhiều nhất là ở trẻ dưới 3 tuổi. Bệnh xảy ra quanh năm, nhưng tăng cao từ tháng 2 - 4 và từ tháng 9 - 12

Nguyên nhân gây bệnh loét miệng

Các yếu tố làm gia tăng sự xuất hiện áp-tơ gồm: Yếu tố gia đình, chấn thương, hormone, stress. Sự thiếu hụt của vitamin và chất khoáng cũng có liên quan tới áp-tơ tái phát, đặc biệt là thiếu hụt vitamin B12. Tuy nhiên, 1 thử nghiệm ngẫu nhiên ở 120 bệnh nhân bị áp-tơ, việc cung cấp multivitamin đã không làm giảm được số đợt và thời gian một đợt của áp-tơ trong năm.

Mặc dù có một vài nghiên cứu quan sát báo cáo có sự gia tăng phát triển áp-tơ (ở người lớn) tạm thời sau khi ngưng hút thuốc lá, nhưng các nghiên cứu khác lại không phát hiện ra mối liên quan này.

Các nguyên nhân khác gây áp tơ bao gồm việc sử dụng các thuốc như: MTX, và tình trạng giảm bạch cầu đa nhân do mọi nguyên nhân.

Biểu hiện của loét miệng

Biểu hiện phổ biến nhất của áp-tơ đó là sự hiện diện của các vết loét hình tròn hoặc oval, ranh giới rõ ràng, nhỏ và đau, đáy xám màu thường tự lành sau 10- 14 ngày mà không để lại sẹo.

Trong tình huống nặng hơn, vết loét có thể rộng trên 5mm và có thể kéo dài tới 6 tuần lễ, tuy nhiên tình trạng này thì ít gặp. Đôi khi nhiều vết loét và nhú nhỏ có thể tập trung lại thành từng cụm gọi là Herpetiform và có thể kéo dài 7 - 10 ngày. Các chất Sodium lauryl sulfate (đồng phân natri lauryl sulfat, là một hợp chất hữu cơ tổng hợp với công thức CH3 11SO4Na. Nó là một chất hoạt động bề mặt anion được sử dụng trong nhiều sản phẩm làm sạch và vệ sinh. Muối natri là một chất hữu cơ sulfat) là chất tẩy trong kem đánh răng có thể kéo dài thời gian làm lành vết loét.

Một vài người có thể bị từ 2-4 đợt trong 1 năm trong khi một số người khác có thể bị liên tục. Áp-tơ gặp ở trẻ em và thiếu niên gặp nhiều hơn là người lớn.

Điều trị loét miệng như thế nào?

Hầu hết điều trị áp-tơ là nhằm làm giảm triệu chứng. Có thể sử dụng triamcinolon thoa vết loét, gel fluocinonide và các thuốc giảm đau tại chỗ khác. Có thể dùng 2-4 lần/ngày cho đến khi vết loét lành. Nếu thoa sớm thì vết loét lành nhanh hơn.

Chấm dung dịch hóa chất chẳng hạn như bạc nitrate hay debacterol cũng có ích, nó có thể giải quyết tình trạng đau nhanh hơn mặc dù nó không giúp làm lành vết loét nhanh hơn. Nên gây tê tại chỗ bằng lidocain trước khi bôi hóa chất và bệnh nhân nên súc miệng vài phút sau khi làm xong.

Tiêm glucocorticoid vào vết loét hoặc uống được chỉ định cho các tổn thương tái phát hoặc bệnh nặng. Các  thuốc colchicine, dapsone, pentoxifylline, interferon alfa, và levamisole cũng có thể có giá trị điều trị trong các trường hợp loét nặng.

Thuốc thalidomide đã được nghiên cứu ở bệnh nhân bị áp-tơ nặng. Trong một thử nghiệm ngẫu nhiên ở những bệnh nhân bị HIV bị áp-tơ, điều trị với thalidomide 200mg/ngày trong 4 tuần, kết quả cho thấy lành vết loét ở 16/29 bệnh nhân (55%) trong nhóm có dùng thuốc. Trong khi ở nhóm dùng giả dược chỉ có 2/28 bệnh nhân là lành (7%).

Một nghiên cứu hồi cứu ở 92 bệnh nhân không có HIV bị áp-tơ (trong đó có 16 bệnh nhân bệnh nhân bị hội chứng behcet’s) cũng báo cáo là thuốc này có hiệu quả ở liều thấp, với liều khởi đầu là 50m/ngày thalidomide làm giảm hoàn toàn ở 85% bệnh nhân trong vòng 14 ngày. Tái phát là tình trạng thường gặp của liệu pháp này, duy trì liều thấp làm giảm được tái phát. Thalidomide có thể gây ra quái thai nên không dùng được cho phụ nữ có thai.

Bệnh chân tay miệng không đáng sợ

Bệnh tay chân miệng (TCM)) là một bệnh nhiễm virus khá phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ. Bệnh được đặc trưng, như tên gọi, bởi các sẩn da dạng bóng nước ở tay, chân, mông, gối, khuỷu tay và những vết loét ở miệng.