Dùng thuốc chữa dứt điểm viêm tai giữa cấp ở trẻ

Viêm tai giữa cấp ở trẻ (AOM) hay còn gọi là viêm tai giữa mủ xảy ra thường xuyên ở trẻ em, là chẩn đoán phổ biến nhất ở những trẻ được kê kháng sinh. Bệnh dễ tái phát hoặc điều trị khó dứt điểm, thậm chí gây biến chứng nếu không được điều trị đúng.

1. Ai dễ bị viêm tai giữa?

Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất là trẻ từ 6 - 36 tháng tuổi. Các nghiên cứu cho thấy có đến 70% trẻ nhỏ dưới 2 tuổi có ít nhất một đợt viêm tai giữa cấp tính. Triệu chứng phổ biến là đau tai và thường có đi kèm các triệu chứng toàn thân.

Bệnh cần phải điều trị sớm, nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách sẽ có thể gây biến chứng mất thính lực.

Tùy theo tuổi, vi khuẩn, virus cũng như cơ địa bệnh nhân mà có thể có các biểu hiện khác nhau, khởi phát thường nhanh chóng và biểu hiện bệnh đa dạng, thông thường là đau tai (cấp tính trong vòng 48 giờ) và giảm sức nghe.

- Trẻ sơ sinh: Quấy khóc, bỏ bú, chảy mủ tai.

- Trẻ nhỏ: Sốt, quấy khóc, mất ngủ, bứt tai, đau tai, chảy mủ tai, rối loạn tiêu hóa.

- Trẻ lớn hơn: Đau tai, nghe kém hoặc phản ứng kém với âm thanh, chảy mủ tai.

- Trẻ thường có các biểu hiện của viêm mũi họng kèm theo như: Ngạt tắc mũi, chảy dịch mũi, ho đờm, nôn trớ.

Khi có các biểu hiện, trẻ cần được đưa đi khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

Viêm tai giữa cấp nếu không được điều trị sẽ nguy hiểm vì gây ra các biến chứng:

• Viêm xương chũm cấp.
• Viêm tai giữa mạn tính.
• Giảm và mất thính lực dẫn đến chậm nói, chậm phát triển kỹ năng giao tiếp xã hội và phát triển, câm do mất thính lực.

2. Điều trị viêm tai giữa cấp thế nào?

Tùy tình trạng và nguyên nhân gây viêm tai giữa cấp sẽ có phác đồ điều trị khác nhau:

* Nếu viêm tai giữa do virus, do ảnh hưởng từ viêm mũi họng, chỉ cần vệ sinh viêm mũi họng sạch sẽ, tình trạng viêm tai giữa cũng sẽ giảm theo. Các biện pháp điều trị bao gồm thuốc hạ sốt (nếu có sốt cao), giảm đau, giảm phù nề…

* Nếu viêm tai giữa do vi khuẩn, tùy độ tuổi của trẻ sẽ có biện pháp điều trị thích hợp. Trong đó, điều trị bằng thuốc là lựa chọn phổ biến nhất.

Điều trị nội khoa: Đường toàn thân dùng các thuốc kháng sinh, chống viêm giảm phù nề, giảm đau, hạ sốt. Vệ sinh tại chỗ bằng cách nhỏ mũi, hút rửa mũi; nhỏ tai và làm thuốc tai khi màng nhĩ thủng để ngăn tình trạng bít tắc ống tai do mủ.

- Thuốc nhỏ tai giảm đau chứa chất gây tê (lidocaine, benzocaine…): Khi nhỏ thuốc này vào tai, 30 phút sau thì triệu chứng đau tai sẽ giảm 25%. Lưu ý những thuốc này chỉ dùng trong giai đoạn đầu của viêm tai giữa (giai đoạn sưng đau, màng nhĩ phồng căng, sung huyết). Nếu giai đoạn màng nhĩ đã thủng, có mủ chảy ra thì tuyệt đối không được dùng vì sẽ gây ra tác hại nghiêm trọng. Thuốc cũng không được sử dụng cho trẻ dưới 2 tuổi, vì nguy cơ gây nguy hiểm cho trẻ.

Do đó biện pháp giảm đau cho trẻ nên dùng thuốc đường uống acetaminophen hoặc ibuprofen sẽ hiệu quả và kéo dài hơn trong điều trị đau do viêm tai giữa cấp.

Chích rạch màng nhĩ giải áp, đồng thời cần phối hợp với uống kháng sinh trong tình huống đau nặng.

- Các dung dịch nhỏ tai có chứa kháng sinh (ofloxacin, ciprofloxacin, chloramphenicol, tobramycin…): Các thuốc này cũng thường được phụ huynh nhỏ tai cho trẻ. Tuy nhiên, thực tế lâm sàng, đối với những trường hợp viêm tai giữa cấp chưa thủng màng nhĩ, thì việc nhỏ tai bằng kháng sinh cũng không mang lại hiệu quả điều trị. Trường hợp viêm tai giữa cấp đang chảy mủ tai, việc nhỏ kháng sinh vào tai chưa được nghiên cứu nhiều và chưa có khuyến cáo. Do đó kháng sinh đường uống sẽ mang lại hiệu quả hơn.

Chỉ khi viêm tai giữa mạn hoặc có đặt ống thông vòi nhĩ, đang chảy mủ tai việc nhỏ kháng sinh có hiệu quả tương đương với kháng sinh đường uống.

Thời gian dùng thuốc từ 1 đến 2 tuần, sau mỗi đợt thuốc cần phải tái khám đúng hẹn để bác sĩ kiểm tra hiệu quả của thuốc.

Chích nhĩ:

Được chỉ định trong các trường hợp:

• Viêm tai giữa cấp ứ mủ gây sốt cao, quấy khóc nhiều.
• Viêm tai giữa cấp ứ mủ đã điều trị không đáp ứng.
• Viêm tai giữa cấp ứ mủ giai đoạn dọa vỡ mủ.
• Viêm tai giữa cấp ứ mủ đe dọa biến chứng viêm xương chũm cấp.

Đặt ống thông khí:

Được chỉ định trong các trường hợp:

• Viêm tai giữa cấp tái diễn nhiều lần (>= 4 lần trong 6 tháng).
• Viêm tai giữa cấp tính dai dẳng.
• Viêm tai giữa cấp tính mà bệnh nhân không thể điều trị được kháng sinh toàn thân (dị ứng thuốc).
• Viêm tai giữa cấp gây các biến chứng: viêm xương chũm cấp, liệt mặt, biến chứng nội sọ.

Phẫu thuật điều trị ngoại khoa như nạo VA, cắt amydan trong trường hợp là nguyên nhân gây viêm tai giữa tái phát nhiều lần, điều trị nội khoa không đạt kết quả ảnh hưởng đến khả năng nghe và sức khỏe lâu dài của trẻ.

Tác hại khi dùng thuốc kháng dị ứng và kháng viêm corticoid điều trị viêm tai giữa

Trong thực tế lâm sàng, rất nhiều trẻ em được dùng thuốc kháng histamine và kháng viêm corticoid để điều trị viêm tai giữa cấp. Tuy nhiên liệu pháp này thực sự không cần thiết.

3. Phòng ngừa bệnh viêm tai giữa cấp tính như thế nào?

- Cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, giữ ấm cơ thể vào mùa lạnh, vệ sinh sạch sẽ các vật dụng xung quanh, vận động khoa học để tăng cường sức đề kháng.

- Tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm khói bụi và thuốc lá.

- Tiêm phòng đầy đủ theo chương trình tiêm chủng mở rộng, tiêm phòng cúm, phế cầu là các bệnh hay mắc phòng ngừa nhiễm trùng hô hấp cấp tính ở trẻ.

- Trẻ sơ sinh nên bú sữa mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu, không nên ngủ và bú sữa bình tránh sặc, trớ.

- Khi xuất hiện các triệu chứng cần đến khám tại cơ sở y tế để có biện pháp điều trị phù hợp, không để bệnh diễn biến nặng sẽ điều trị khó khăn và khó phục hồi.

Chăm sóc răng cho trẻ ở độ tuổi thay răng

Răng có vai trò quan trọng không chỉ vì thẩm mỹ, mà còn là chức năng ăn nhai để cung cấp năng lượng cho sự phát triển của trẻ. Vì vậy, cha mẹ cần chăm sóc răng đúng cách cho trẻ ngay từ khi còn là răng sữa.